نگاهی بر اقدامات انجام شده درکیش در گفت وگوی دکتر مونسان با روزنامه ایران

منطقه آزاد كيش با مساحتي بيش از 90 كيلومتر مربع در فاصله 18 كيلومتري ساحل جنوبي ايران (300 كيلومتري غرب بندرعباس) قرار داشته و راه اصلي ارتباطي آن با داخل و خارج از كشور مسير هوايي است. فرودگاه بين‌المللي كيش يكي از فرودگاه‌هاي مجهز كشور بوده و روزانه علاوه بر پروازهاي داخلي هواپيماهاي زيادي مسافران ايراني و خارجي را از اين جزيره به مقصد كشورهاي دور و نزديك جا به جا مي‌كنند. اين منطقه با دارا بودن كرانه‌هاي زيبا علاوه بر فعاليت‌هاي توريستي براي فعاليت‌هاي غير آلوده كننده مانند تجارت، بانكداري و بيمه‌گري، تاسيس مراكز آموزش عالي، اجراي طرح مراكز درمان‌هاي تخصصي و تكنولوژي اطلاعات مناسب است. در طول زمان تحريم‌هاي عليه ايران توسط كشورهاي غربي، بخش عظيمي از كالاي مشمول تحريم به اين جزيره صادر و از طريق اين جزيره در ايران توزيع مي‌شد.

در زمينه برخي از چالش‌هاي كنوني منطقه آزاد كيش و همچنين مسائل گذشته و حال حاضر اين منطقه با  علي اصغر مونسان مديرعامل سازمان منطقه آزاد كيش گفت و گو كرده‌ايم.

در زمينه رانت و فساد هميشه تصوري در افكار عمومي بوده است كه در مناطق آزاد ظرفيت ويژه‌اي براي پرورش اين مسئله وجود دارد. به‌ ويژه پرونده‌هاي زيادي در دوره دولت سابق در اين خصوص مطرح‌اند. لطفا در اين مورد بيشتر توضيح دهيد.

خُب اين مشكلاتي بود كه بيشتر در قراردادهاي واگذاري زمين‌ها داشتيم. ما اصلاحاتي را انجام داديم. 3 و نيم ميليون مترمربع قراردادهايي هست كه يا حكم دادگاه گرفتيم و يا فسخ كرديم و مربوط به واگذاري‌هايي بود كه براي اجراي پروژه‌ها انجام شده بود اما هيچ پروژه‌اي اجرا نشده و زمين دست به دست شده بود. به نرخ زمان واگذاري آن زمين‌ها 500 ميليارد تومان و به نرخ امروز سازمان 3 هزار و 800 ميليارد تومان يعني 3 هزار و 300 ميليارد تومان منافع سازمان بازگردانده شد. حالا به هر صورت دستگاه‌هاي بازرسي هم اقداماتي كردند كه مي‌توانيد بپرسيد.

در حوزه زير ساخت ها چه اقداماتي در منطقه آزاد كيش در دولت يازدهم انجام شده است؟

ما در بدو ورود يادم نمي‌رود كه مشكلاتي داشتيم كه براي خود من شده منشأ تاريخ حكم بنده صادر شده بود كه يك قطعي برق در كيش اتفاق افتاد كل جزيره 48 ساعت خاموش شد يعني اوضاع زير ساخت حوزه برق كه مهم‌ترين زير ساخت حوزه توسعه بحساب مي‌آيد حالا كيش و گرماي كيش و فصل تابستان و اواخر شهريور. اتفاقاً يك آلارم خوب بود براي من. يعني من فهميدم اولين چيزي كه بايد بيام سراغش حوزه زير ساخت هست بويژه برق و آب.

نگاه مسئولاني كه به كيش مي آيند به اقداماتي كه در كيش انجام شده چه بوده است؟

بايد از خودشان پرسيد. اما مسئولان كه خوشبختانه اظهار رضايت داشتند اوج آن رضايتمندي رئيس جمهور بود كه بسيار ارزشمند بود. ما همه تلاشمان را كرديم فرمايشات و اوامر رئيس جمهوري را در ابتداي  ابلاغ حكم‌مان  به اجرا بگذاريم. سعي كرديم نمونه‌اي از دولت تدبير و اميد را براي شهروندان به نمايش بگذاريم. اظهار رضايت ايشان روحيه مضاعفي به ما و همكارانمان داد. اصلاحات بزرگي را در فرآيندهاي هزينه‌اي انجام داديم. در حال حاضر نسبت هزينه‌هاي جاريمان به كل هزينه‌ها 5 درصد بيشتر نيست. با كاهش هزينه‌هاي جاري عمده هزينه‌هاي ما به سمت طرح‌هاي عمراني و سرمايه‌اي رفته. بودجه عمراني ما از 118 ميليارد تومان در بدو تحويل مسئوليت به 500 ميليارد تومان رسيده است. اين در شرايطي بود كه ركود اقتصادي داشتيم. دولت تدبير و اميد اقتصاد را در شرايطي تحویل گرفته كه تورم‌هاي دو رقمي، ركود شديد در كشور داشتيم. ما بودجه‌اي از دولت نمي‌گيريم.

تأمين اعتبار 500 ميليارد توماني براي پروژه‌هاي عمراني از خود اجراي پروژه‌ها سخت‌تر بود. اين بودجه بالاي 90 درصد محقق شده است، يعني بودجه‌اي بوده كه عملياتي شده است. در عملياتي شدن هم 65 درصد بودجه تحقق پيدا مي‌كرد كه الان به 90 درصد رسيده است.

چالش‌هاي پيش روي منطقه آزاد را براي آينده چه مواردي ارزيابي مي‌كنيد؟

دولتي شدن بزرگترين چالش پيش روي مناطق آزاد است. همه مناطق آزاد در دنيا داراي آزادي عمل بيشتر و قوانين سهل‌تر هستند تا بتوانند به مأموريت محوله خود بهتر عمل كنند. در كشور ما سهولت در قوانين مناطق آزاد كشور مانند ديگر كشورها نيست. اما قانون خوبي است كه مجلس مصوب كرده و همين قانون بسيار خوب را هم تعداد زيادي از دستگاه‌هاي اجرايي كشور اجرا نمي‌كنند. در هر صورت بروكراسي شديدي در كشور وجود دارد و متأسفانه خيلي‌ها علاقمند به وجود اين بروكراسي هستند و اجازه خروج مناطق آزاد از اين بروكراسي‌ها را به بهانه‌هاي مختلف نمي‌دهند.

در حال حاضر بزرگترين معضل اقتصاد كشور به نظر من نبود فضاي مناسب كسب و كار است كه مانع توسعه شده است.

يكي از مؤلفه‌هاي بزرگ فضاي كسب و كار تعدد قوانين و بروكراسي شديد است. متأسفانه مناطق آزاد هم به دليل بروكراسي‌ها فاصله‌شان از روزهاي اول زياد شده و تهديد ادامه اين روند بزرگترين چالش مناطق آزاد است.

چالش‌هاي كيش را در چه مسائلي مي بينيد؟

كيش هم از ديگر مناطق آزاد جدا نيست و همين مشكلات براي كيش هم هست. كيش اگر بتواند آزادي عمل پيدا كند مثلاً در حوزه پولي و بانكي بهتر مي‌تواند فعاليت كند. بانك‌هاي كيش همان قوانين بانك‌هاي داخل كشور را دارند بايد بانك‌هاي كيش و مناطق آزاد نسبت به بانك‌هاي داخلي مزيتي داشته باشند و راحت‌تر بتوانند فعاليت كنند. در بحث ايجاد بانك‌هاي خارجي و بانك‌هاي آفشور رويه‌هاي ما طولاني مدت است. در حالي كه در قانون پيش بيني شده كه يك ماهه ايجاد شوند اما در بروكراسي‌هاي اداري حدود هشت ماه از اقدامات ما براي اخذ تاييديه مي‌گذرد. مناطق آزاد اگر از اين قوانين دست و پاگير رهايي يابند كمك بزرگي به توسعه آنها مي‌شود. در كيش خوشبختانه با همكاري و همدلي كه دستگاه‌ها با تيم مديريتي سازمان منطقه آزاد كيش دارند كارها بهتر از ديگر مناطق پيش مي‌رود اما در كل نياز است دستگاه‌هاي اجرايي بپذيرند مناطق آزاد فارغ از بروكراسي‌هاي داخل كشور فعاليت كنند. در بخش صنعت يكي از صنعتي‌ترين مناطق آزاد كشور هستيم. عليرغم اينكه همه فكر مي‌كنند مباحث محوري جزيره كيش فقط گردشگري است. اما به واسطه فضاي خوبي كه در كيش فراهم است 420 واحد صنعتي كه بيشترشان صنايع دانش بنيان و هاي تك هستند در كيش در حال فعاليت هستند. در طرح اقتصاد مقاومتي با توجه به قوانين خوبي كه دولت تدوين كرده اميدواريم بتوانيم كمكهاي بيشتري بكنيم تا رشد و بالندگي بيشتري در صنعت داشته باشيم. حمايت‌هاي پولي و بانكي كه در داخل كشور به صعتكاران مي‌دهند مانند وام‌هاي كم بهره در مناطق آزاد داده نمي‌شود در حاليكه بايد اين حمايت‌ها در مناطق آزاد مضاعف شود. اين موضوع خود يكي از چالش‌هاي مناطق آزاد است.

در حوزه سياسي امنيتي در سه سال گذشته در كيش چه كرديد؟

در حوزه سياسي امنيتي خوشبختانه كيش در نقطه خوبي قرار دارد. هم به لحاظ سياسي و هم به لحاظ امنيتي. ما كمترين التهاب سياسي را در اين مدت داشته‌ايم. سعي كرديم براساس همان چيزي كه نظر شخص رئيس جمهوري است توازني را برقرار كنيم كه در حقيقت همان « اعتدال و حركت بر مسير و خط اعتدال» است كه خوشبختانه مورد حمايت همه مسئولان جزيره و مسئولان ارشد كشور بوده است. در بحث‌هاي امنيتي موضوعات جدي نداشتيم. در بحث اتباع خارجي با راه‌اندازي سامانه الكترونيك اشتغال نظارت و كنترل خوبي با همكاري دستگاه‌هاي امنيتي و انتظامي بر اتباع خارجي داريم و چالش جدي نداشته‌ايم. در حوزه سياسي جزيره كيش كاملاً يك حوزه آرام و مورد رضايت همه مسئولان بوده است.

در حوزه طرح‌هاي توسعه اي و عام المنفعه چه كارهايي انجام داده ايد؟

در خصوص طرح‌هاي توسعه در بخش‌هاي قبل صحبت كردم. سرمايه‌گذاري بخش غيردولتي از امسال در هندورابي شروع مي‌شود 6300 ميليارد تومان قراردادهاي سرمايه‌گذاري بخش خصوصي در كيش منعقد شده كه رقم قابل توجهي است از اين ميزان حدود پانصد ميليارد تومان در حوزه‌هاي صنعتي بوده و سرمايه‌گذاري شده است. اقدامات بسيار زيادي براي فعاليت مجدد واحدهاي نيمه تعطيل انجام شد. رشد قابل توجه صادرات را تا بيش از دو برابر شاهد بوديم. در صادرات مجدد هم همين رشد را داشتيم. با تأمين زير ساخت‌ها و رشد سياسي كشور در فضاي پسابرجام شاهد مراجعات مكرر هيأت‌هاي خارجي هستيم.

برجام تغيير در سرمايه گذاري، حوزه گردشگري و ديگر بخش ها براي شما ايجاد كرده است؟

بي شك ايجاد كرده، فكر نكنم كسي وجود داشته باشد كه اين موضوع را رد كند. سطح ارتباطات بين‌المللي ما تغييرات جدي كرده و فضاي اسلام هراسي و ايران هراسي كه براي ما ايجاد كرده بودند كاملا از بين رفته است. هيچ كس انتظار ندارد اين تغيير ايجاد شده تحريم‌هاي 10ساله را يك شبه رفع كند. اينكه تحريم‌هاي شوراي امنيت برداشته شده شكي در آن نيست و مجوز كار با ايرانيان داده شده است. پس نبايد توقع داشته باشيم به اين سرعت اين ارتباطات قطع شده در طي سال‌هاي گذشته در اين مدت كوتاه نتيجه بدهد.