جزیره کیش، نگین درخشان خلیج فارس، نه تنها با زیبایی طبیعی اش، بلکه با تاریخ پر رمز و رازش، یکی از ارزشمند ترین نقاط جنوب ایران است. کمتر کسی است که پا به این جزیره بگذارد و مجذوب سواحل بکر، آب های زلال و جاذبه های مدرن نشود؛ اما در لایه های پنهان این جذابیت، گذشته ای هزار ساله نهفته است. در این مطلب به سراغ تاریخچه کیش می رویم؛ سفری متفاوت به اعماق تاریخ، از دوران باستان تا امروز.
تور جزیره کیش و خصوصیات جزیره کیش
نام جزیره کیش از نظر معنا به مفهوم “تیردان” یا “ترکش” می باشد. این نام از آن جهت برگزیده شده است که وقتی بر بلندیهای اطراف جزیره می ایستادند چون تیری که در ترکش باشد به نظر میرسید. برخی از نویسندگان نیز نام قدیم کیش را کیان نوشته اند. نیارخوس دریاسالار یونانی در سال ۳۲۵ قبل از میلاد سفری اکتشافی در دریای عمان و خلیج فارس انجام دهد. نوشته های وی دلالت بر آن دارد که او جزیره کیش را در قرن چهارم قبل از میلاد بازدید کرده است.
آریان مورخ یونانی از جزیره کیش به نام کامتینا یاد کرده است. در دوره هخامنشی کیش مرکز عمده صید مروارید بین النهرین و هندوستان بوده است. در زمان اتابکان فارس اهمیت کیش به حدی بوده است که والی خلیج فارس در این جزیره سکونت داشت. درآمد کیش از عشریه (نوعی عوارض) کشتی های تجاری مبالغ بسیار قابل توجهی بوده است.
نخستین اسناد رسمی از تاریخچه کیش به دوران هخامنشیان باز می گردد. این امپراتوری قدرتمند، کنترل بسیاری از جزایر خلیج فارس از جمله کیش را در دست داشت. در آن زمان، کیش بیشتر به عنوان یک ایستگاه استراتژیک دریایی برای کشتی های تجاری استفاده می شد. پس از آن، در دوران اشکانیان و ساسانیان نیز جزیره کیش نقش پررنگی در ارتباط با تمدن های بین النهرین، هند و حتی شرق آفریقا ایفا می کرد.
با ظهور اسلام، شرایط سیاسی و مذهبی منطقه دگرگون شد. اعراب مسلمان در قرن هفتم میلادی وارد ایران شدند و در پی آن، جزیره کیش نیز به بخشی از قلمروی خلفای عباسی تبدیل شد. در تاریخچه کیش، این دوران به عنوان زمان تغییر چهره فرهنگی و مذهبی جزیره شناخته می شود. گفته می شود که تا قرن نهم هجری قمری، اعراب نام «قیس» را برای این جزیره انتخاب کرده بودند.
یکی از نقاط عطف مهم در تاریخچه کیش، باز پس گیری آن از دست خلفای عباسی توسط یک ایرانی به نام محمد بن بویه در قرن سوم هجری قمری است. او با بیرون راندن خلیفه، جزایر خلیج فارس از جمله بحرین و کیش را به حکومت ایران باز گرداند. این اقدام باعث شد جزیره بار دیگر زیر پرچم ایران قرار بگیرد و فرهنگ بومی ایرانی در آن تقویت شود.
در دوران آل بویه، سلجوقیان و سپس ملوک هرمز، کیش نه تنها جایگاه خود را به عنوان یک مرکز تجاری حفظ کرد، بلکه به یکی از مهم ترین بازار های مروارید جهان تبدیل شد. کشتی های بازرگانی از هند، آفریقا و حتی شرق دور به بندر کیش می آمدند. وجود منابع آب شیرین و موقعیت جغرافیایی عالی، باعث شد که جزیره رونق بی نظیری پیدا کند. در این بازه تاریخی، تاریخچه کیش به وضوح نشان از اقتدار ایران در عرصه دریانوردی دارد.
در قرن شانزدهم میلادی، زمانی که کشور های اروپایی به دنبال گسترش مستعمرات خود بودند، پرتغالی ها به خلیج فارس حمله کردند. در سال ۱۵۰۶ میلادی، ناوگان پرتغالی به فرماندهی آلبوکرک جزیره کیش را اشغال کرد. این دوران تاریکی در تاریخچه کیش بود، زیرا پرتغالی ها بیشتر به دنبال بهره برداری بودند تا توسعه. اما این شرایط زیاد دوام نیاورد، چرا که با تلاش های امام قلی خان، سردار شاه عباس صفوی، کیش مجدداً آزاد شد.
پس از پایان دوران صفویه و ورود به عصر قاجار، نقش استراتژیک کیش کاهش یافت. توجه ها به بندر عباس جلب شد و جزیره برای مدتی از رونق افتاد. بسیاری از ساکنین آن کوچ کردند و کیش به مکانی نسبتاً متروکه تبدیل شد. در بخشی از تاریخچه کیش، این دوره به عنوان دوران رکود اقتصادی و مهاجرت ساکنان شناخته می شود.
با آغاز دوره پهلوی دوم، توجه دوباره ای به جزیره کیش شد. در سال ۱۳۴۷ طرح ایجاد یک منطقه آزاد تجاری و توریستی برای این جزیره به تصویب رسید. طی چند سال، زیرساخت های مهمی مانند فرودگاه، هتل های لوکس، کازینو ها و ویلا های مدرن در آن ساخته شد. کیش به سرعت به یکی از مقاصد جذاب گردشگری در خاورمیانه تبدیل شد. این تحول نقطه عطفی در تاریخچه کیش محسوب می شود که تا به امروز ادامه دارد.
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، تغییرات عمده ای در مدیریت کیش ایجاد شد. سازمان ایرانگردی و جهانگردی مسئولیت توسعه جزیره را بر عهده گرفت. اگر چه بخش هایی از زیر ساخت های قبلی تغییر کرد، اما در دهه ۷۰ شمسی، جزیره کیش با هدف جذب سرمایه گذاری خارجی و گردشگری دوباره احیا شد.
امروز جزیره کیش به عنوان یکی از قطب های گردشگری، اقتصادی و فرهنگی ایران شناخته می شود. مراکز خرید مدرن، هتل های پنج ستاره، جاذبه های تاریخی نظیر شهر باستانی حریره و شهر زیر زمینی کاریز، ترکیبی از سنت و تکنولوژی را به نمایش می گذارند. در همین جزیره، می توانید گذشته ای هزار ساله را در کنار امکانات رفاهی مدرن تجربه کنید.
برای تجربه ای به یاد ماندنی و برنامه ریزی سفری عمیق به دل تاریخچه کیش، می توانید از خدمات حرفه ای آژانس گردشگری نت کیش استفاده کنید. این آژانس با ارائه تور های تاریخی، بازدید از مکان های باستانی و راهنما های تخصصی، تجربه ای منحصر به فرد از تاریخ کیش را برایتان فراهم می سازد.
در دوره ایلخانان مغول نام کیش همیشه در زمره شهرهای بزرگ و مهم چون بغداد، شیراز، بحرین و هندوستان آورده شده است.
ویرانه های باقی مانده از شهر حریره خود گواه این موضوع است. در قرن شانزدهم میلادی، پرتغالیها تا دوره صفویه نیز در کیش حضور داشتند. در سال ۱۳۴۹ کیش مورد بازدید هیات کارشناسی قرار گرفت، و بالاخره در سال ۱۳۷۱ با تاسیس سازمان منطقه آزاد کیش این جزیره جانی تازه گرفت و دوران توسعه کیش آغاز شد.
حدود ۲۰۰ میلیون سال پیش در ادامه حرکات صفحه ای عظیم قاره ها و فشار آنها بر هم، که با چین خوردگی ها و پدیده کوه زایی همراه بود، شبه جزیره عربستان همراه با صفحه قاره آفریقا به سوی شمال حرکت کرد. و در نتیجه (حدود ۶۵ میلیون سال پیش) از آفریقا جدا شده و به آسیا متصل گرید. فشار ناشی از اثر این تحرک که از جنوب غربی به ایران وارد شد، باعث چین خوردگی عظیم این بخش از فلات ایران به صورت ارتفاعات زاگرس گردید.
رشته کوه های آن عمود بر راستای این فشار یعنی در جهت شمال غربی به جنوب شرقی به وجود آمد. حداکثر ارتفاع رشته کوه های زاگرس حاصل از این حرکات کوه زایی، قله دنا با ارتفاع ۴۴۰۹ متر در بویر احمد است. ارتفاع رشته کوه های زاگرس از قله دنا به تدریج در جهت خلیج فارس کم شده و ادامه آن در اعماق آب های خلیج فارس به صورت چین خوردگی هایی در زیر آب پنهان می گردد. جزیره کیش و سایر جزیره های تنگه هرمز در خلیج فارس بخشی از تاقدیس های این چین خوردگی ها و از سازه های زاگرس اند.
جزیره کیش یک خشکی کوچک چون کشتی نشسته در آب های گرم و کم عمق خلیج فارس است. خرده اقلیم ها (میکرو کلیمای) کیش به شدت در سلطه پدیده های ناشی از بستر بزرگ آبی است. که دامنه ی نوسان تغییرات دمای شبانه روزی آن در ایام سال بسیار کم است. فشار بخار آب جزیره در بیشتر ایام سال غالباً در حدی بسیار بالا اسـت (رطوبت نسبی ۵۰ – ۶۰ درصد). اختلاف دمای متوسط روزانه جزیره در طول سال کم تر از ۹ – ۱۰ درجه است. سقوط دما هیچ گاه در حد یخبندان یا صفر نیست.
هوای کیش در ماه های مهر تا فروردین، دارای گرمای ملایم و مطبوع است، و در این فاصله ی زمانی جزیره در شرایط زیست محیطی مطلوب قرار دارد. در اردیبهشت چون آب دریا هنوز سرد و رطوبت نسبی پایین دارد. تفاوت دما بین گرم ترین و سردترین ماه کیش حدود ۱۶ درجه است. یعنی دی ماه دارای کم ترین تبخیر با نوسان ۱۲ درصد، و خنک ترین و خشک ترین ماه جزیره مرداد ماه است.
باران های اتفاقی مردادماه که عمدتاً سیل آسا است و در مدتی کوتاه فرو می ریزند، غالباً خاک را شسته و به علت گرمای بالای سطح زمین نم آن ها به سرعت از خاک محو می گردد، و در عین حال باران های این ایام خود نعمت و رحمت آسمانی است، که باید از آن بهره ی کافی گرفت و با ایجاد آب بندها و سدهای بزرگ و کوچک متعدد آب آن را مهار کرد.
ساحلی نقره ای، آفتابی درخشان، آسمانی آبی، آرامشی بی نظیر، جزیره کیش را به مروارید خلیج فارس تبدیل کرده است. یکى از شگفتی هاى جزیره مرجانی کیش، سواحل آن است، سواحل نقره ای فام. کمتر نقاطى را در دنیا می‌توان یافت که از لحاظ طبیعى این قدر دیدنى باشند.
کف دریا به دلیل شفافیت و زلالى آب تا عمق چند مترى قابل مشاهده است. کافی است چند تکه نان در آب بیاندازید تا انواع و اقسام ماهی های رنگارنگ را دور خود ببینید. پارک ساحلى، پارک پرندگان، پارک آهوان که تعداد زیادى آهو و پرنده در فضاى طببعى زندگى می‌کنند.
اسکله تفریحى، کشتی یونانی، شهر زیر زمینی کاریز، جاده کرانه که دور تا دور جزیره کشیده شده است. پیست دوچرخه سوارى به طول حدود ۵۱ کیلومتر که گردشگران تا پاسى از شب در آن به ورزش می کنند. محیط آرام و بدون ترافیک کیش یک ویژگى دیگر این جزیره زیبا است.
در جزیره کیش هیچ توقفى وجود ندارد، میادین و چهارراه ها فاقد چراغ قرمز توقف است، و به همین دلیل سیستم حمل و نقل در کیش روان و با آرامش توام است. در حداقل زمان ممکن می‌توان از این طرف جزیره به آن طرف دیگر رفت. خیابان ها و بولوار هاى کیش نیز به طرز زبیایى ساخته شده‌اند. نخل‌هاى زینتى و گل هاى رنگارنگ جذابیتى خاص به این جزیره بخشیده‌اند.
جمعیت کیش طبق سرشماری در سال ۱۳۸۵ برابر ۲۰۹۲۲ نفر بوده است. ۸۲ درصد آن طی سالهای اخیر در نتیجه فعالیت های اشتغالزایی به کیش مهاجرت کرده اند. میزان باسوادی در کیش بیش از ۹۲ درصد و درصد اشتغال بالای ۹۸ درصد است. تقریبا تمامی بانوان، مردان و کودکان این محله از لباس های سنتی استفاده می کنند.
مهمترین اعیاد عید قربان و عید غدیر می باشد. ساز اصلی محلی “حبان“، “نی انبونه” و “دهل” است. شغل سنتی بومیان ماهیگیری، دامداری، دریانوردی و تجارت است و در گذشته به صید مروارید نیز می پرداختند. ابزارهای اصلی صیادان کیش برای ماهیگیری تور ماهیگیری، گرگور و قلاب هستند. اما علاوه بر آنها استفاده از “مشتا” و نیزه و حتی ماهیگیری با دست نیز در سطح بسیار محدودی رواج دارد. ماهیگیری و دامپروری در میان بومیان معمول است. تجار محلی و بومی در بازار سفین به کار مشغول هستند.
جزیره کیش با وسعتی معادل ۹۰ کیلومتر یکی از زیباترین جزایر خلیج فارس می باشد. در ۱۸ کیلومتری کرانه جنوبی ایران و فاصله ۳۰۰ کیلومتری بندرعباس قرار گرفته است. جزیره کیش دارای ۱۵ کیلومتر طول در محور شرقی – غربی و ۷ کیلومتر عرض در محور شمالی – جنوبی است. جزیره کیش تقریبا مسطح است. ارتفاع نسبی جزیره از سطح دریا حدود ۳۲ متر و بلندترین نقطه آن که در شرق جزیره واقع است. حدود ۴۵ متر از سطح دریا ارتفاع دارد.
جزیره کیش به علت قرار گرفتن در آبهای آزاد از نظر ماهی تنوع زیادی دارد. انواع ماهى هایى که توسط این صیادان صید مى شوند. ماهى شیر، سُرخو، سه کله، کافُر، شهرى، ماهى طوطى و… از ماهیان کیش می باشد. ماهى یکى از مهم ترین مواد پروتوئینى در سبد غذایى است. در تور کیش داشتن اطلاعاتى از ماهیان جزیره حتى اندک خالى از لطف نیست.
ماهى سه کله، ماهى شیر، ماهى سُرخو و ماهى شهرى جزء ماهیان پر چرب است. ماهى جت، کافُر و ماهى جاش فاقد هر گونه چربى است. اکثر ماهیان این منطقه طبع سرد دارند. به همین علت همراه ماهى خرما هم مصرف مى شود.
✔ماهیان مناسب براى سرخ کردن: کافُر، جاش سال، جت، ماهى شیر کوچک و هامور کوچک.
✔ماهیان مناسب براى کباب کردن: ماهى سه کله، شیر بزرگ و هامور بزرگ.
گفتنى است به علت مرجانى بودن دریاى جزیره کیش « میگو » در این منطقه صید نمى شود. علت اصلى ماندگارى صید سنتى در این جزیره وجود همین مرجان هاست که مانع صید به روش مکانیزه مى شود.
در سراسر جزیره، و در تور جزیره کیش انواع گوناگونى از پرندگان مشاهده مى شوند. حضور چندین نوع کاکائى و پرستوى دریایى(به تعداد زیاد) در سواحل جزیره تماشایى است. فلامینگو ها، انواع باکلان، گیلانشاه، حواصیل و اگرات را مى توان دید. مشاهده این پرندگان در کیش از فاصله نزدیک و به راحتى ممکن است. در این جزیره براى دیدن دقیق بسیارى از پرندگان نیازى به دوربین هاى چشمى شکارى نیست.
دیدن پرندگانى مانند: شاهین، بحرى، بالابان و دیگر پرندگان شکارى در کیش از هر جاى دیگرى در سراسر ایران بیشتر است. پرندگان شکارى در فصل مهاجرت در کیش به وفور مشاهده مى شوند. تعدادى از پرندگان شکارى مانند: عقاب ماهیگیر، عقاب دو برادر و سارگبه جنگلى از ساکنان دائمى جزیره مى باشند. کیش براى پرنده شناسان حرفها و جذابیت هاى خاصى دارد.
ناصرالدین شاه قاجار جزیره کیش را به پاس خدمات و فعالیت های محمد خان قوام الملک در خلیج فارس به وی هدیه داد و در سال ۱۳۰۲ ابراهیم قوام الملک جزیره را به قیمت ۲۵ هزار تومان به محمد خان سطوت الممالک فروخت. دولت پهلوی در سال ۱۳۶۶ تصمیم گرفت جزیره کیش را به مالکیت دولت در آورد و در آن زمان به قیمت ۹۰۰ هزار تومان جزیره کیش از محمد خان سطوت الممالک به دست محمد اعظم خان بنی عباسیان خریداری شد. و به اراضی ملی اضافه گشت.
شناخت تاریخچه کیش نه تنها درک بهتری از هویت این جزیره به ما می دهد، بلکه اهمیت استراتژیک و فرهنگی آن را نیز روشن می سازد. از دوران باستان تا عصر مدرن، کیش همواره پل ارتباطی بین تمدن ها و فرهنگ ها بوده است. امروزه با بازدید از آثار تاریخی و گوش سپردن به داستان هایی که در دل بنا ها نهفته اند، می توان به درکی عمیق از این جزیره رسید.
اگر قصد سفر به کیش را دارید و دوست دارید این جزیره را از زاویه ای متفاوت ببینید، پیشنهاد می کنیم برنامه سفر خود را با آژانس گردشگری نت کیش تنظیم کنید. با انتخاب این آژانس، نه تنها از خدمات با کیفیت بهره مند می شوید، بلکه می توانید با تاریخ و فرهنگ واقعی این جزیره آشنا شوید.
کلام آخر
تاریخچه کیش پر از فراز و نشیب هایی است که هر کدام از آن ها جزیره را به آنچه امروز هست تبدیل کرده اند. از دوران باشکوه هخامنشیان تا روزگار سلطه پرتغالی ها، از باز سازی دوران پهلوی تا توسعه مدرن پس از انقلاب، کیش همیشه جزو مهم ترین نقاط ایران در خلیج فارس بوده است. بازدید از کیش، تنها یک سفر تفریحی نیست؛ بلکه گذر از لایه های تاریخی، فرهنگی و انسانی این سرزمین است.
لحظه آخری، دلت هوس سفر کرده؟ دنبال هتل یا اقامتگاه هستی؟ دلت می خواد که بهترین قیمت رو لحظه آخری دریافت کنی و یه سفر هیجان انگیز داشته باشی؟ دنبال بلیت لحظه آخری می گردی؟ وسوسه شدی لحظه آخری یک تور جذاب ثبت نام کنی؟ خب چرا دست دست میکنی و همه چیز رو به لحظات آخر واگذار کردی؟!
از همین امروز اقدام کن…
اطلاعات تمام این خدمات لحظه آخری در دست ماست!
ما بهترین تورهای لحظه آخری رو ارائه میکنیم!
میخوای بیشتر بدونی؟ حتما تماس بگیر:
ایجاد شده با ♥ توسط تیم تور لحظه آخری کیش
30°C
